Oringi FKM Viton – wysokotemperaturowe, chemicznie odporne uszczelnienia do wymagających zastosowań
Oringi FKM – niezawodne uszczelnienia dla przemysłu, wysokich temperatur i chemikaliów
W środowiskach, gdzie klasyczne elastomery przestają spełniać swoje funkcje, a wymagania dotyczące temperatury, odporności chemicznej i stabilności są ekstremalne, najlepszym rozwiązaniem są Oringi FKM, znane również jako Oringi Viton.
Te wysokiej jakości uszczelnienia wykonane z fluoroelastomeru (FKM) wyróżniają się znakomitą odpornością na oleje, paliwa, chemikalia i wysokie temperatury, co czyni je jednym z najczęściej wybieranych materiałów w przemyśle chemicznym, motoryzacyjnym i lotniczym.
Dzięki swojej wyjątkowej strukturze chemicznej, Oringi FKM Viton zachowują szczelność i elastyczność nawet w ekstremalnych warunkach – tam, gdzie standardowe oringi NBR, EPDM czy silikonowe ulegają degradacji.
Charakterystyka O-ringów FKM Viton
FKM (fluoroelastomer) to wysokogatunkowy elastomer na bazie fluorokauczuku. Charakteryzuje się doskonałą odpornością chemiczną, termiczną i mechaniczną, a jego nazwa handlowa Viton® jest zastrzeżonym znakiem firmy DuPont (obecnie Chemours).
Oringi FKM 75–80 ShA zapewnia idealną równowagę pomiędzy elastycznością a trwałością.
📊 Parametry techniczne oringów FKM Viton
Właściwość |
Wartość |
Jednostka |
Norma badawcza |
Twardość |
77 (+3 / -2) |
Shore A |
ASTM D2240 |
Wytrzymałość na rozciąganie |
14,6 |
MPa |
ASTM D412 |
Wydłużenie przy zerwaniu |
154 |
% |
ASTM D412 |
Gęstość |
2,10 ±0,03 |
g/cm³ |
ASTM D297 |
Odkształcenie trwałe po ściskaniu (22h / 200°C) |
14 |
% |
ASTM D395 B |
Odporność na niską temperaturę (TR10) |
-17 |
°C |
ASTM D1329 |
Kruchość po 3 min / -15°C |
brak pęknięć |
– |
ASTM D2137 |
Dlaczego warto wybrać Oringi FKM (Viton)?
Oringi FKM Viton to rozwiązanie klasy premium – stosowane wszędzie tam, gdzie standardowe materiały nie są w stanie zapewnić odpowiedniej szczelności, odporności chemicznej czy cieplnej.
🔹 Kluczowe właściwości:
-
Odporność na temperatury do +220°C,
-
Doskonale odporne na oleje, paliwa i smary,
-
Niska przepuszczalność gazów,
-
Odporność na większość chemikaliów, kwasów i rozpuszczalników,
-
Wysoka stabilność wymiarowa i mechaniczna.
🌡️ Odporność temperaturowa – oringi FKM jako uszczelnienia wysokotemperaturowe
Oringi wysokotemperaturowe FKM są zaprojektowane do pracy w ekstremalnych warunkach cieplnych.
✅ Zakres temperatur pracy:
Dzięki wyjątkowej strukturze fluorokauczuku, materiał Viton nie twardnieje i nie traci elastyczności w wysokich temperaturach, a jednocześnie zachowuje szczelność przy niskich.
To sprawia, że Oringi wysokotemperaturowe FKM idealnie nadają się do:
🧪 Odporność chemiczna – oringi odporne chemicznie
Jedną z najważniejszych cech oringów FKM Viton jest ich wyjątkowa odporność chemiczna.
Zgodnie z wynikami testów wg ASTM D471, materiał zachowuje stabilność nawet po 70 godzinach kontaktu z agresywnymi mediami.
Medium |
Temperatura (°C) |
Zmiana twardości (pkt) |
Zmiana wytrzymałości (%) |
Zmiana wydłużenia (%) |
Zmiana objętości (%) |
IRM Oil 901 |
150 |
+6 |
-3,2 |
-4,5 |
-0,4 |
Fuel C |
23 |
-2 |
-7 |
-12 |
+3 |
Service Liquid 101 |
200 |
-6 |
-11 |
-8 |
+12 |
Wyniki dowodzą, że Oringi odporne chemicznie FKM zachowują swoje właściwości nawet w kontakcie z paliwami, olejami i cieczami agresywnymi.
✅ Oringi FKM są odporne na:
-
Oleje mineralne i syntetyczne,
-
Paliwa (benzyna, ON, paliwa lotnicze, LPG),
-
Smary techniczne i przemysłowe,
-
Węglowodory aromatyczne i chlorowane,
-
Rozpuszczalniki organiczne,
-
Większość kwasów i chemikaliów (np. H₂SO₄, HNO₃, HCl),
-
Ozon, tlen i powietrze o wysokiej temperaturze.
⚠️ Oringi FKM mają ograniczoną odporność na:
-
Etery, ketony, estry i aminy,
-
Płyny hydrauliczne na bazie fosforanów (np. Skydrol),
-
Niskie temperatury poniżej -20°C – możliwe twardnienie materiału.
💧 Odporność O-ringów Viton na oleje i paliwa
Oringi olejoodporne FKM Viton są niezastąpione w systemach, w których kontakt z olejami lub paliwami jest nieunikniony.
Dzięki wysokiej zawartości fluoru (około 66%), materiał jest wyjątkowo stabilny w środowisku paliwowym i olejowym.
Przykładowe zastosowania:
-
układy paliwowe i olejowe w motoryzacji,
-
zawory i pompy paliwowe,
-
instalacje petrochemiczne i gazowe,
-
urządzenia hydrauliczne z olejami mineralnymi,
-
sprężarki i turbiny smarowane olejem.
W przeciwieństwie do elastomerów NBR czy EPDM, Oringi Viton nie pęcznieją w olejach i paliwach, co zapewnia stabilność wymiarową i długotrwałą szczelność.
⚙️ Właściwości mechaniczne i stabilność O-ringów FKM
Oringi FKM charakteryzują się wysoką wytrzymałością mechaniczną przy zachowaniu elastyczności.
Z twardością 77 ShA i wytrzymałością na rozciąganie 14,6 MPa, uszczelnienia te są odporne na ścieranie, odkształcenia oraz działanie wysokiego ciśnienia i temperatury.
Odkształcenie trwałe po ściskaniu (compression set) wynosi zaledwie 14% po 22 godzinach w 200°C, co oznacza, że materiał zachowuje zdolność powrotu do pierwotnego kształtu po długotrwałym obciążeniu.
📦 Zastosowanie oringów FKM Viton
1. Motoryzacja i przemysł lotniczy
-
uszczelnienia w silnikach spalinowych, turbinach i skrzyniach biegów,
-
systemy paliwowe i smarowe,
-
turbosprężarki i pompy olejowe,
-
układy wydechowe i EGR.
2. Przemysł chemiczny i petrochemiczny
-
zawory, pompy, zbiorniki i reaktory chemiczne,
-
rurociągi transportujące kwasy, paliwa i rozpuszczalniki,
-
instalacje rafineryjne i gazowe.
3. Energetyka i ciepłownictwo
-
uszczelnienia pomp gorącej wody i oleju,
-
układy grzewcze i wymienniki ciepła,
-
systemy pracujące w podwyższonych temperaturach.
4. Technika próżniowa i laboratoryjna
-
aparatura do analizy chemicznej,
-
pompy próżniowe, autoklawy, komory testowe.
🔩 Zalety stosowania Oringów FKM Viton
✅ Odporność na ekstremalne temperatury – zachowują elastyczność od -20°C do +250°C.
✅ Odporność chemiczna i olejowa – niezawodne w środowisku paliw, olejów i rozpuszczalników.
✅ Wysoka stabilność wymiarowa – nie pęcznieją i nie deformują się podczas pracy.
✅ Odporność na starzenie, ozon i warunki atmosferyczne – idealne do zastosowań zewnętrznych.
✅ Długa żywotność – odporność na zmęczenie i utratę sprężystości w czasie.
🔹 Porównanie Oringów FKM Viton z innymi elastomerami
Materiał |
Zakres temperatur (°C) |
Odporność chemiczna |
Odporność na oleje/paliwa |
Typowe zastosowanie |
FKM (Viton) |
-20 do +220 |
Doskonała |
Doskonała |
Przemysł chemiczny, motoryzacja, wysokie temperatury |
NBR |
-30 do +100 |
Dobra |
Bardzo dobra |
Hydraulika, układy olejowe |
EPDM |
-40 do +120 |
Doskonała (woda, para) |
Słaba |
HVAC, systemy wodne |
Silikon (VMQ) |
-60 do +200 |
Dobra |
Ograniczona |
Spożywka, medycyna |
HNBR |
-40 do +150 |
Bardzo dobra |
Bardzo dobra |
Przemysł ciężki, automotive |
Widać wyraźnie, że Oringi FKM przewyższają inne materiały pod względem odporności chemicznej i termicznej, co sprawia, że są pierwszym wyborem dla aplikacji wysokotemperaturowych i chemicznych.
🧱 Cechy charakterystyczne Oringów FKM Viton
-
Wysoka odporność termiczna – praca do +220°C.
-
Odporność na paliwa i oleje – stabilność w środowisku petrochemicznym.
-
Odporność chemiczna – odporne na większość agresywnych substancji.
-
Stabilność mechaniczna – zachowują kształt i elastyczność pod obciążeniem.
🧩 Podsumowanie
Oringi FKM Viton to jedne z najbardziej zaawansowanych technicznie uszczelnień dostępnych na rynku.
Łączą wysoką odporność chemiczną, doskonałą odporność na oleje i paliwa oraz wyjątkową stabilność temperaturową, co czyni je niezastąpionymi w najbardziej wymagających aplikacjach przemysłowych. Dzięki parametrom potwierdzonym w raporcie oraz jakości zgodnej z normami ASTM, Oringi FKM gwarantują niezawodność, bezpieczeństwo i trwałość w każdej branży – od motoryzacji po przemysł chemiczny i energetykę.
Nazwy handlowe: Viton®, Fluorel®, Technoflon®, Dai-EL®
Analiza odporności chemicznej Oringów Viton (FKM)
Executive Summary
Oringi Viton (FKM) stanowią jedną z najbardziej zaawansowanych grup uszczelnień elastomerowych stosowanych w aplikacjach wymagających wysokiej odporności chemicznej i termicznej. W porównaniu z klasycznymi materiałami, takimi jak NBR (kauczuk nitrylowy) czy EPDM (kauczuk etylenowo-propylenowy), O-ringi FKM wykazują znacznie wyższą stabilność w kontakcie z olejami, paliwami, rozpuszczalnikami organicznymi oraz szerokim zakresem kwasów nieorganicznych.
Celem niniejszego opracowania jest szczegółowa analiza odporności chemicznej oringów Viton, przedstawienie mechanizmów degradacji w kontakcie z różnymi mediami oraz wskazanie kryteriów doboru odpowiedniego typu uszczelnienia FKM w zależności od środowiska pracy.
Wprowadzenie do materiału FKM (Viton)
Charakterystyka materiałowa
FKM (fluoroelastomer) to ogólne oznaczenie grupy elastomerów zawierających fluor, zgodnie z klasyfikacją ASTM D1418. Nazwa handlowa Viton® odnosi się do fluoroelastomerów produkowanych przez firmę Chemours (dawniej DuPont).
Z chemicznego punktu widzenia FKM jest kopolimerem zbudowanym głównie z winylidenu fluorku (VDF), heksafluoropropylenu (HFP) oraz w niektórych odmianach tetrafluoroetylenu (TFE) lub perfluorometylowinylowego eteru (PMVE).
Zawartość fluoru w strukturze polimerowej (zwykle od 66 do 70%) determinuje odporność materiału na działanie czynników chemicznych i termicznych. Im większa zawartość fluoru, tym wyższa odporność chemiczna, ale jednocześnie mniejsza elastyczność w niskich temperaturach.
Typowe właściwości fizykochemiczne FKM (Viton)
Parametr |
Wartość orientacyjna (typowy FKM) |
Zakres temperatur pracy |
−25°C do +205°C (chwilowo do +230°C) |
Gęstość |
1,8–2,0 g/cm³ |
Twardość (ShA) |
60–90 |
Odporność na ozon i UV |
Bardzo dobra |
Odporność na oleje mineralne |
Doskonała |
Odporność na wodę (zimną) |
Dobra |
Odporność na gorącą wodę/parę |
Ograniczona |
Mechanizmy odporności chemicznej Oringów wykonanych z fluoroelastomerów
Odporność chemiczna Oringów Viton (FKM) wynika z wysokiej energii wiązań atomów węgla i fluoru (ok. 485 kJ/mol). Wiązanie C–F należy do najsilniejszych w chemii organicznej, co sprawia, że polimer wykazuje bardzo niską reaktywność chemiczną.
Główne czynniki decydujące o odporności chemicznej
-
Zawartość fluoru – wyższa zawartość fluoru zwiększa odporność na rozpuszczalniki i chemikalia.
-
Rodzaj układu sieciującego – mieszanki sieciowane bisfenolowo są bardziej odporne na zasady niż siarkowe.
-
Struktura makrocząsteczki – kopolimery trójskładnikowe (VDF/HFP/TFE) są stabilniejsze chemicznie od dwuskładnikowych.
-
Temperatura pracy – wzrost temperatury przyspiesza dyfuzję i procesy degradacji.
-
Czas kontaktu z medium – długotrwała ekspozycja może prowadzić do pęcznienia i utraty własności mechanicznych.
Analiza odporności chemicznej O-ringów Viton (FKM)
Klasyfikacja odporności
Odporność chemiczna Oringów FKM jest zazwyczaj oceniana w czterostopniowej skali:
Ocena |
Znaczenie techniczne |
A |
Doskonała odporność – brak zmian właściwości |
B |
Dobra odporność – niewielkie pęcznienie |
C |
Umiarkowana odporność – widoczne zmiany |
D |
Nieodpowiedni – silna degradacja materiału |
Tabela odporności chemicznej Oringów Viton (FKM)
Poniższa tabela prezentuje zestawienie odporności chemicznej Oringów Viton dla wybranych grup substancji chemicznych. Dane są wartościami orientacyjnymi i mogą się różnić w zależności od konkretnej mieszanki FKM.
Grupa substancji / Medium |
Przykłady |
Odporność (ocena) |
Uwagi techniczne |
Olej mineralny, paliwa |
oleje silnikowe, benzyna, ON |
A |
Doskonała odporność w szerokim zakresie temp. |
Rozpuszczalniki aromatyczne |
toluen, ksylen |
A–B |
Dobre właściwości, możliwe niewielkie pęcznienie |
Rozpuszczalniki chlorowane |
trójchloroetylen, freony |
A |
Bardzo dobra stabilność chemiczna |
Kwasy nieorganiczne |
H₂SO₄, HCl (roztwory umiarkowane) |
A–B |
Dobra odporność w temp. <100°C |
Kwasy organiczne |
kwas octowy, mrówkowy |
B–C |
Możliwe pęcznienie przy wyższej temp. |
Zasady (alkalia) |
NaOH, KOH |
C–D |
Degradacja przy wysokich temp. |
Aminy i amoniak |
amoniak, etyloamina |
D |
Silne uszkodzenie struktury polimeru |
Ketony |
aceton, MEK |
D |
Silna degradacja – niezalecane |
Estry i etery |
octan etylu, eter dietylowy |
C–D |
Pęcznienie i rozkład przy długiej ekspozycji |
Woda zimna |
H₂O (do 60°C) |
B |
Ograniczone chłonięcie |
Woda gorąca / para wodna |
>100°C |
C–D |
Degradacja w długim czasie |
Płyny hydrauliczne na bazie fosforanów |
Skydrol, HFD-R |
A–B |
Bardzo dobra odporność |
Płyny hamulcowe glikolowe |
DOT-3, DOT-4 |
D |
Niekorzystna reakcja z glikolami |
Silnikowe oleje syntetyczne (PAO, esterowe) |
Mobil 1, estrowe smary syntetyczne |
B–C |
Dobra, lecz zależna od składu |
Gazy techniczne |
CO₂, N₂, O₂ |
A |
Bardzo niska przepuszczalność gazów |
Czynniki wpływające na trwałość O-ringów Viton (FKM)
1. Temperatura i czas ekspozycji
Podwyższona temperatura znacząco przyspiesza procesy starzenia elastomerów. Długotrwała praca powyżej 200°C może prowadzić do twardnienia i utraty elastyczności oringów FKM.
2. Ciśnienie i warunki dynamiczne
W warunkach dynamicznych (ruchy posuwisto-zwrotne, obroty) może wystąpić tarcie i zmęczenie materiału. Wówczas zalecane jest zastosowanie odpowiedniego smarowania lub wybór odmiany FKM o niskim współczynniku tarcia.
3. Medium robocze
Należy precyzyjnie określić skład chemiczny medium. Nawet niewielkie dodatki amin, estrów lub ketonów mogą znacząco pogorszyć trwałość standardowego Vitonu.
4. Rodzaj sieciowania
Mieszanki sieciowane nadtlenkowo charakteryzują się lepszą odpornością na zasady, natomiast systemy bisfenolowe – na kwasy. Wybór odpowiedniego systemu powinien wynikać z analizy środowiska pracy.
5. Warunki montażowe
Nieprawidłowy montaż oringu (skręcenie, zbyt duże ściśnięcie, zanieczyszczenia w rowku) może powodować mikropęknięcia i przyspieszoną degradację w kontakcie z chemikaliami.
Porównanie odporności chemicznej O-ringów FKM Viton z innymi materiałami elastomerowymi
Właściwość / Materiał |
NBR |
EPDM |
FKM (Viton) |
FFKM (Kalrez) |
Odporność na oleje i paliwa |
Dobra |
Słaba |
Doskonała |
Doskonała |
Odporność na kwasy nieorganiczne |
Średnia |
Dobra |
Dobra |
Doskonała |
Odporność na zasady |
Słaba |
Dobra |
Ograniczona |
Dobra |
Odporność na ketony / estry |
Słaba |
Dobra |
Słaba |
Dobra |
Odporność na parę wodną |
Średnia |
Dobra |
Umiarkowana |
Dobra |
Zakres temp. pracy |
−30°C…+120°C |
−50°C…+150°C |
−25°C…+230°C |
−25°C…+300°C |
Powyższe zestawienie potwierdza, że Oringi FKM oferują jeden z najlepszych kompromisów pomiędzy odpornością chemiczną a zakresem temperatur pracy, szczególnie w aplikacjach przemysłowych, chemicznych i paliwowych.
Praktyczne zalecenia dotyczące doboru Oringów Viton (FKM)
-
Analiza środowiska pracy – należy dokładnie określić rodzaj medium, jego stężenie, temperaturę i ciśnienie.
-
Dobór typu FKM – dostępne są różne odmiany:
-
FKM typ A (VDF/HFP) – uniwersalny, dobra odporność na oleje i paliwa,
-
FKM typ B (VDF/HFP/TFE) – lepsza odporność na chemikalia,
-
FKM typ F (VDF/TFE/PMVE) – najwyższa odporność chemiczna,
-
Viton ETP – dedykowany do agresywnych środowisk (ketony, estry).
-
Weryfikacja temperatury granicznej – unikać przekroczenia 230°C dla długotrwałej eksploatacji.
-
Kontrola kompatybilności smarów i płynów pomocniczych – smar montażowy również musi być zgodny chemicznie z FKM.
-
Testy wstępne – przy nietypowych mediach zaleca się próbki testowe w warunkach rzeczywistych.
Zastosowania Oringów Viton (FKM)
Dzięki szerokiemu zakresowi odporności chemicznej, Oringi Viton znajdują zastosowanie w wielu sektorach przemysłu:
-
Motoryzacja – układy paliwowe, turbosprężarki, zawory EGR, pompy oleju.
-
Chemia i petrochemia – armatura, pompy chemiczne, zawory procesowe.
-
Lotnictwo – układy hydrauliczne wysokotemperaturowe.
-
Energetyka – uszczelnienia pomp i turbin w środowisku olejowym.
-
Przemysł farmaceutyczny i spożywczy (specjalne odmiany FKM FDA) – tam, gdzie wymagane są odporność i czystość chemiczna.
Wnioski techniczno-decyzyjne dotyczące Oringów Viton
-
Oringi FKM (Viton) zapewniają wyjątkowo wysoką odporność na oleje mineralne, paliwa, rozpuszczalniki aromatyczne i większość kwasów nieorganicznych.
-
Ich odporność chemiczna jest ograniczona w środowiskach zawierających ketony, aminy, estry i silne zasady.
-
Dobór odpowiedniej mieszanki (typ A, B, F, ETP) jest kluczowy dla zapewnienia długiej żywotności uszczelnienia.
-
W zastosowaniach ekstremalnych, gdzie środowisko jest silnie utleniające lub alkaliczne, zaleca się rozważenie elastomerów klasy FFKM.
-
Prawidłowy montaż, unikanie nadmiernego ścisku i dopasowanie luzów montażowych zwiększają trwałość oringów Viton nawet o 30–50%.
Podsumowanie
Oringi Viton (FKM) stanowią standard przemysłowy w zakresie odporności chemicznej i termicznej uszczelnień elastomerowych. Dzięki unikalnej strukturze fluoroelastomerowej zapewniają stabilność w szerokim zakresie mediów, od olejów mineralnych i paliw po agresywne kwasy nieorganiczne.
Ich właściwości predestynują je do pracy w trudnych warunkach przemysłowych, gdzie wymagana jest niezawodność i długotrwała szczelność układu.
Odniesienie do oferty Propolimer.pl
Firma Propolimer.pl oferuje szeroki asortyment oringów wykonanych z materiału Viton (FKM), dostępnych w wielu rozmiarach i twardościach. Wszystkie produkty spełniają wymagania norm ISO 3601 i są przeznaczone do zastosowań wymagających najwyższej odporności chemicznej i termicznej.
Dzięki wieloletniemu doświadczeniu technicznemu, Propolimer zapewnia fachowe doradztwo w doborze odpowiednich oringów Viton i FKM dla konkretnych warunków pracy.
Analiza odporności chemicznej Oringów Viton (FKM)
Executive Summary
Oringi Viton (FKM) stanowią jedną z najbardziej zaawansowanych grup uszczelnień elastomerowych stosowanych w aplikacjach wymagających wysokiej odporności chemicznej i termicznej. W porównaniu z klasycznymi materiałami, takimi jak NBR (kauczuk nitrylowy) czy EPDM (kauczuk etylenowo-propylenowy), O-ringi FKM wykazują znacznie wyższą stabilność w kontakcie z olejami, paliwami, rozpuszczalnikami organicznymi oraz szerokim zakresem kwasów nieorganicznych.
Celem niniejszego opracowania jest szczegółowa analiza odporności chemicznej oringów Viton, przedstawienie mechanizmów degradacji w kontakcie z różnymi mediami oraz wskazanie kryteriów doboru odpowiedniego typu uszczelnienia FKM w zależności od środowiska pracy.
Wprowadzenie do materiału FKM (Viton)
Charakterystyka materiałowa
FKM (fluoroelastomer) to ogólne oznaczenie grupy elastomerów zawierających fluor, zgodnie z klasyfikacją ASTM D1418. Nazwa handlowa Viton® odnosi się do fluoroelastomerów produkowanych przez firmę Chemours (dawniej DuPont).
Z chemicznego punktu widzenia FKM jest kopolimerem zbudowanym głównie z winylidenu fluorku (VDF), heksafluoropropylenu (HFP) oraz w niektórych odmianach tetrafluoroetylenu (TFE) lub perfluorometylowinylowego eteru (PMVE).
Zawartość fluoru w strukturze polimerowej (zwykle od 66 do 70%) determinuje odporność materiału na działanie czynników chemicznych i termicznych. Im większa zawartość fluoru, tym wyższa odporność chemiczna, ale jednocześnie mniejsza elastyczność w niskich temperaturach.
Typowe właściwości fizykochemiczne FKM (Viton)
Parametr |
Wartość orientacyjna (typowy FKM) |
Zakres temperatur pracy |
−25°C do +205°C (chwilowo do +230°C) |
Gęstość |
1,8–2,0 g/cm³ |
Twardość (ShA) |
60–90 |
Odporność na ozon i UV |
Bardzo dobra |
Odporność na oleje mineralne |
Doskonała |
Odporność na wodę (zimną) |
Dobra |
Odporność na gorącą wodę/parę |
Ograniczona |
Mechanizmy odporności chemicznej Oringów wykonanych z fluoroelastomerów
Odporność chemiczna Oringów Viton (FKM) wynika z wysokiej energii wiązań atomów węgla i fluoru (ok. 485 kJ/mol). Wiązanie C–F należy do najsilniejszych w chemii organicznej, co sprawia, że polimer wykazuje bardzo niską reaktywność chemiczną.
Główne czynniki decydujące o odporności chemicznej
-
Zawartość fluoru – wyższa zawartość fluoru zwiększa odporność na rozpuszczalniki i chemikalia.
-
Rodzaj układu sieciującego – mieszanki sieciowane bisfenolowo są bardziej odporne na zasady niż siarkowe.
-
Struktura makrocząsteczki – kopolimery trójskładnikowe (VDF/HFP/TFE) są stabilniejsze chemicznie od dwuskładnikowych.
-
Temperatura pracy – wzrost temperatury przyspiesza dyfuzję i procesy degradacji.
-
Czas kontaktu z medium – długotrwała ekspozycja może prowadzić do pęcznienia i utraty własności mechanicznych.
Analiza odporności chemicznej O-ringów Viton (FKM)
Klasyfikacja odporności
Odporność chemiczna Oringów FKM jest zazwyczaj oceniana w czterostopniowej skali:
Ocena |
Znaczenie techniczne |
A |
Doskonała odporność – brak zmian właściwości |
B |
Dobra odporność – niewielkie pęcznienie |
C |
Umiarkowana odporność – widoczne zmiany |
D |
Nieodpowiedni – silna degradacja materiału |
Tabela odporności chemicznej Oringów Viton (FKM)
Poniższa tabela prezentuje zestawienie odporności chemicznej Oringów Viton dla wybranych grup substancji chemicznych. Dane są wartościami orientacyjnymi i mogą się różnić w zależności od konkretnej mieszanki FKM.
Grupa substancji / Medium |
Przykłady |
Odporność (ocena) |
Uwagi techniczne |
Olej mineralny, paliwa |
oleje silnikowe, benzyna, ON |
A |
Doskonała odporność w szerokim zakresie temp. |
Rozpuszczalniki aromatyczne |
toluen, ksylen |
A–B |
Dobre właściwości, możliwe niewielkie pęcznienie |
Rozpuszczalniki chlorowane |
trójchloroetylen, freony |
A |
Bardzo dobra stabilność chemiczna |
Kwasy nieorganiczne |
H₂SO₄, HCl (roztwory umiarkowane) |
A–B |
Dobra odporność w temp. <100°C |
Kwasy organiczne |
kwas octowy, mrówkowy |
B–C |
Możliwe pęcznienie przy wyższej temp. |
Zasady (alkalia) |
NaOH, KOH |
C–D |
Degradacja przy wysokich temp. |
Aminy i amoniak |
amoniak, etyloamina |
D |
Silne uszkodzenie struktury polimeru |
Ketony |
aceton, MEK |
D |
Silna degradacja – niezalecane |
Estry i etery |
octan etylu, eter dietylowy |
C–D |
Pęcznienie i rozkład przy długiej ekspozycji |
Woda zimna |
H₂O (do 60°C) |
B |
Ograniczone chłonięcie |
Woda gorąca / para wodna |
>100°C |
C–D |
Degradacja w długim czasie |
Płyny hydrauliczne na bazie fosforanów |
Skydrol, HFD-R |
A–B |
Bardzo dobra odporność |
Płyny hamulcowe glikolowe |
DOT-3, DOT-4 |
D |
Niekorzystna reakcja z glikolami |
Silnikowe oleje syntetyczne (PAO, esterowe) |
Mobil 1, estrowe smary syntetyczne |
B–C |
Dobra, lecz zależna od składu |
Gazy techniczne |
CO₂, N₂, O₂ |
A |
Bardzo niska przepuszczalność gazów |
Czynniki wpływające na trwałość O-ringów Viton (FKM)
1. Temperatura i czas ekspozycji
Podwyższona temperatura znacząco przyspiesza procesy starzenia elastomerów. Długotrwała praca powyżej 200°C może prowadzić do twardnienia i utraty elastyczności oringów FKM.
2. Ciśnienie i warunki dynamiczne
W warunkach dynamicznych (ruchy posuwisto-zwrotne, obroty) może wystąpić tarcie i zmęczenie materiału. Wówczas zalecane jest zastosowanie odpowiedniego smarowania lub wybór odmiany FKM o niskim współczynniku tarcia.
3. Medium robocze
Należy precyzyjnie określić skład chemiczny medium. Nawet niewielkie dodatki amin, estrów lub ketonów mogą znacząco pogorszyć trwałość standardowego Vitonu.
4. Rodzaj sieciowania
Mieszanki sieciowane nadtlenkowo charakteryzują się lepszą odpornością na zasady, natomiast systemy bisfenolowe – na kwasy. Wybór odpowiedniego systemu powinien wynikać z analizy środowiska pracy.
5. Warunki montażowe
Nieprawidłowy montaż oringu (skręcenie, zbyt duże ściśnięcie, zanieczyszczenia w rowku) może powodować mikropęknięcia i przyspieszoną degradację w kontakcie z chemikaliami.
Porównanie odporności chemicznej O-ringów FKM Viton z innymi materiałami elastomerowymi
Właściwość / Materiał |
NBR |
EPDM |
FKM (Viton) |
FFKM (Kalrez) |
Odporność na oleje i paliwa |
Dobra |
Słaba |
Doskonała |
Doskonała |
Odporność na kwasy nieorganiczne |
Średnia |
Dobra |
Dobra |
Doskonała |
Odporność na zasady |
Słaba |
Dobra |
Ograniczona |
Dobra |
Odporność na ketony / estry |
Słaba |
Dobra |
Słaba |
Dobra |
Odporność na parę wodną |
Średnia |
Dobra |
Umiarkowana |
Dobra |
Zakres temp. pracy |
−30°C…+120°C |
−50°C…+150°C |
−25°C…+230°C |
−25°C…+300°C |
Powyższe zestawienie potwierdza, że Oringi FKM oferują jeden z najlepszych kompromisów pomiędzy odpornością chemiczną a zakresem temperatur pracy, szczególnie w aplikacjach przemysłowych, chemicznych i paliwowych.
Praktyczne zalecenia dotyczące doboru Oringów Viton (FKM)
-
Analiza środowiska pracy – należy dokładnie określić rodzaj medium, jego stężenie, temperaturę i ciśnienie.
-
Dobór typu FKM – dostępne są różne odmiany:
-
FKM typ A (VDF/HFP) – uniwersalny, dobra odporność na oleje i paliwa,
-
FKM typ B (VDF/HFP/TFE) – lepsza odporność na chemikalia,
-
FKM typ F (VDF/TFE/PMVE) – najwyższa odporność chemiczna,
-
Viton ETP – dedykowany do agresywnych środowisk (ketony, estry).
-
Weryfikacja temperatury granicznej – unikać przekroczenia 230°C dla długotrwałej eksploatacji.
-
Kontrola kompatybilności smarów i płynów pomocniczych – smar montażowy również musi być zgodny chemicznie z FKM.
-
Testy wstępne – przy nietypowych mediach zaleca się próbki testowe w warunkach rzeczywistych.
Zastosowania Oringów Viton (FKM)
Dzięki szerokiemu zakresowi odporności chemicznej, Oringi Viton znajdują zastosowanie w wielu sektorach przemysłu:
-
Motoryzacja – układy paliwowe, turbosprężarki, zawory EGR, pompy oleju.
-
Chemia i petrochemia – armatura, pompy chemiczne, zawory procesowe.
-
Lotnictwo – układy hydrauliczne wysokotemperaturowe.
-
Energetyka – uszczelnienia pomp i turbin w środowisku olejowym.
-
Przemysł farmaceutyczny i spożywczy (specjalne odmiany FKM FDA) – tam, gdzie wymagane są odporność i czystość chemiczna.
Wnioski techniczno-decyzyjne dotyczące Oringów Viton
-
Oringi FKM (Viton) zapewniają wyjątkowo wysoką odporność na oleje mineralne, paliwa, rozpuszczalniki aromatyczne i większość kwasów nieorganicznych.
-
Ich odporność chemiczna jest ograniczona w środowiskach zawierających ketony, aminy, estry i silne zasady.
-
Dobór odpowiedniej mieszanki (typ A, B, F, ETP) jest kluczowy dla zapewnienia długiej żywotności uszczelnienia.
-
W zastosowaniach ekstremalnych, gdzie środowisko jest silnie utleniające lub alkaliczne, zaleca się rozważenie elastomerów klasy FFKM.
-
Prawidłowy montaż, unikanie nadmiernego ścisku i dopasowanie luzów montażowych zwiększają trwałość oringów Viton nawet o 30–50%.
Podsumowanie
Oringi Viton (FKM) stanowią standard przemysłowy w zakresie odporności chemicznej i termicznej uszczelnień elastomerowych. Dzięki unikalnej strukturze fluoroelastomerowej zapewniają stabilność w szerokim zakresie mediów, od olejów mineralnych i paliw po agresywne kwasy nieorganiczne.
Ich właściwości predestynują je do pracy w trudnych warunkach przemysłowych, gdzie wymagana jest niezawodność i długotrwała szczelność układu.
Odniesienie do oferty Propolimer.pl
Firma Propolimer.pl oferuje szeroki asortyment oringów wykonanych z materiału Viton (FKM), dostępnych w wielu rozmiarach i twardościach. Wszystkie produkty spełniają wymagania norm ISO 3601 i są przeznaczone do zastosowań wymagających najwyższej odporności chemicznej i termicznej.
Dzięki wieloletniemu doświadczeniu technicznemu, Propolimer zapewnia fachowe doradztwo w doborze odpowiednich oringów Viton i FKM dla konkretnych warunków pracy.